Gelişim Psikolojisi Nedir?
Gelişim Psikolojisi Nedir?
Psikolojinin önemli alt alanlarından olan gelişim psikolojisi, bireyin psikolojik, biyolojik ve davranışsal olarak gelişimini ele alır ve temelde bireyin döllenmeden ölüme kadar uzanan süreçlerine yönelir. Bireyin zamana ve yaşa bağlı değişimlerini inceler ve bu değişimlerin davranışlar üzerindeki etkisini anlamaya çalışır. Bunu yaparken bireyin geçirdiği gelişim süreçlerini bebeklik, çocukluk, ergenlik, gençlik, yetişkinlik ve yaşlılık olarak alt başlıklara ayırır. Bireyin gelişimini birçok farklı açıdan ele alan gelişim psikolojisi; büyüme, olgunlaşma, hazır bulunuşluk, fiziksel ve sosyal gelişim açısından süreçleri değerlendirir.
Gelişim psikolojisi;bedenimizin, davranışlarımızın, düşüncelerimizin, duygularımızın, sosyal ilişkilerimizin ve kişiliğimizin yaşa bağlı değişimlerini inceleyen bir uzmanlık alanı olarak davranış türlerimizin yaş ile uyumunu inceler. Bu inceleme ile kişinin davranışlarının yaşı ile ne derece uyumlu olduğu saptanır ve davranışların yaş ile uyumunun ortaya konulması, sağlıklı bir psikolojiye sahip olduğumuzu kanıtlar. Örneğin, duyu organlarının yaşın ilerlemesine paralel olarak nasıl geliştiği; konuşma, yürüme gibi süreçlerin hangi gelişim basamaklarında meydana geldiği gibi konular da gelişim psikologlarının ilgilendiği konular arasındadır. Hatta bebeklerin ve çocukların ebeveynlerine bağlanma türleri, sahip oldukları kişilik örüntüleri, cinsiyete bağlı davranışları, duygusal ve bilişsel gelişimleri ve arkadaşlık ilişkileri de gelişim psikologlarının çocuklarla çalıştığı bazı alanlardır.
Tüm bu incelemelerin yanı sıra gelişim psikologları, farklı gelişim dönemlerinde ortaya çıkan davranışların, çeşitli çevre koşulları ve kalıtımsal faktörlerle ilişkisini inceleyerek bu davranışları açıklayıcı kuramlar geliştirmeye çalışır. İnsanın gelişimi fiziksel ya da sosyal olarak tek bir nedene indirgenemeyeceği gibi gelişimi etkileyen alanlar da birbirinden bağımsız bir şekilde işlev göremez. Bu nedenle gelişim psikologları; bireyi fiziksel, bilişsel, sosyal-duygusal ve kişilik gelişimi olmak üzere dört temel alanda incelerler. Fakat bir alandaki değişimin diğer bir alanı etkileyebileceği gibi ondan etkilenebileceğini de es geçmezler. Gelişim psikologlarının insanın gelişim süreçlerini belli bir bütünlük içinde incelemelerinin nedeni de budur. Bu sebeple insanın gelişimini incelemede, kişinin doğuşla birlikte gelen fizyolojisi kadar psikolojik süreçleri; psikolojik süreçleri kadar sosyal ve çevresel süreçlerin etkisi de göz önünde bulundurulmalıdır. Dolayısıyla gelişim psikolojisi, psikolojinin oldukça önemli ve uzmanlık gerektiren bir alanını oluşturmaktadır. Ayrıca psikolojinin diğer alt alanlarıyla yakından ilişkili olduğu kadar; alanda yapılan inceleme, araştırma ve uygulamalar ile çocuk gelişimi ve eğitim bilimleri gibi diğer uzmanlık alanlarıyla da oldukça sıkı bir ilişki içerisindedir.